Trong các phần trước, các bài đọc đã tập trung vào sự công chính hóa bởi đức tin vốn tách biệt khỏi việc thực thi Lề Luật. Tuy nhiên, nếu các tín hữu không còn phải giữ Luật, họ phải sống luân lý như thế nào? Chẳng lẽ giáo huấn của thánh Phao-lô lại phá đổ đời sống luân lý bằng cách cấp phép cho các tín hữu làm điều họ muốn? Ý thức rằng giáo huấn của mình có thể bị hiểu lầm nên thánh Phao-lô đặt vấn đề về đời sống luân lý ở các chương cuối của thư gửi các tín hữu Ga-lát.
Chúng ta có thể tóm tắt lập luận của ngài như sau. Mặc dù những người công chính không còn sống dưới Lề Luật, họ vẫn chu toàn Lề Luật thông qua điều răn yêu thương nhờ vào sự hiện diện của Thần Khí Thiên Chúa. Thần Khí ấy làm phát sinh hoa trái trong lòng họ: “bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hoà, tiết độ” (5:23). Ngược lại với Thần Khí là sức mạnh của tính xác thịt, mà thánh Phao-lô hiểu như một quyền lực luân lý vốn làm phát sinh hoa trái là tính vô luân và sự chia rẽ vốn phá hoại cơ cấu của đời sống cộng đoàn (xem 5:19-21). Theo đó, thánh Phao-lô khuyến khích các tân tòng của ngài sống theo Thần Khí (5:16), để Thần Khí hướng dẫn (5:18), và bước theo Thần khí (5:25). Nếu làm như thế, hoa trái của Thần Khí sẽ được phát sinh trong lòng họ và họ sẽ chu toàn luật của Đức Ki-tô (6:2). Họ sẽ sống Lề Luật như Đức Ki-tô đã sống, trong ánh sáng của điều răn yêu thương.
Sự công chính bởi đức tin sinh ra những hành động tốt đẹp, và thánh Phao-lô không ngần ngại nói, “khi làm điều thiện chúng ta đừng nản chí” (6:9). Những người công chính được tự do, nhưng sự tự do của họ không phải là một giấy phép. Ý thức rằng quyền lực của tính xác thịt vẫn canh cánh ngay bên, ngài khuyến cáo các tân tòng đừng để sự tự do của họ trở thành cơ hội cho tính xác thịt lợi dụng. Tự do khỏi Lề Luật, họ phải trở thành nô lệ cho nhau trong lòng mến. Phương dược cho tính xác thịt là sức mạnh của Thần Khí vốn làm cho những người công chính có khả năng thực hiện ý Thiên Chúa.
Tín hữu Công Giáo thế nào cũng có chút khó chịu với giáo huấn của thánh Phao-lô về sự công chính nhờ đức tin vốn tách việt khỏi việc làm. Nó có vẻ rất giống với Tin Lành Lu-thê-rô! Đọc cẩn thận Gal 5-6 sẽ phá tan mọi lo sợ và nghi ngờ dù là nhỏ nhất. Thánh Phao-lô mong đợi những ai được nên công chính sống một đời sống luân lý, và ngài tự tin rằng họ có thể làm được dưới sự hướng dẫn Thần Khí.
Bản văn này là một cơ hội tuyệt diệu cho các nhà giảng thuyết để nói về Thần Khí và đời sống luân lý. Các nhà giảng thuyết có thể phân biệt hai lối sống: một dưới quyền lực của tính xác thịt, một được dẫn dắt bởi sức mạnh của Thần Khí Thiên Chúa. Lối sống trước tập trung vào cái tôi và làm phát sinh những thứ dẫn đến sự chia rẽ trong cộng đoàn. Đó là một đời sống làm nô lệ cho tội lỗi và hậu quả là cái chết. Lối sống sau là một đời sống của tự do để phục vụ tha nhân trong lòng mến. Sức mạnh của nó đến từ Thần Khí vốn làm phát sinh hoa trái trong lòng tín hữu. Những ai bước theo sự dẫn dắt của Thần Khí sẽ chu toàn luật của Đức Ki-tô.
Chuyển ngữ: Phaolô Nguyễn Hữu Phong SJ
Nguồn: Frank J. Matera, Strategies for Preaching Paul (Minnesota: The Liturgical Press, 2001), 137-138.
