Thánh Inhã-Đấng sáng lập Dòng Tên
(1491-1556)
“Tôi gọi là sự sầu khổ… sự tối tăm của linh hồn… sự nghiêng chiều về những điều thấp hèn và phàm tục… thiếu lòng tin tưởng, thiếu hy vọng và thiếu tình yêu.”
Linh Thao, Các Quy Tắc Nhận Định Thần Loại, Tuần I, # 4
Tôi biết mình đang bị sầu khổ khi tâm trí đầy rẫy những điều thấp hèn: oán giận nhỏ nhen, lo lắng phi lý, vui thú chóng qua, hay nhắm đến những mục tiêu thấp hèn. Khi nhìn lại ngày sống trong tâm tình cầu nguyện (thánh I-nhã gọi là “xét mình[1]”), tôi tự hỏi: “Những điều chính yếu gì đã chiếm hữu tâm trí tôi ngày hôm nay? Những mục tiêu của tôi cho ngày hôm nay là gì? Một khi tôi gọi tên được những thứ đã thu hút hết thời gian và sức lực tinh thần của tôi, lúc đó tôi có thể tự hỏi “Những tư tưởng, cảm xúc và mục tiêu đó đã làm cho tôi lớn lên hơn trong đức tin, đức cậy và đức mến hay ngược lại làm cho tôi xa rời những nhân đức này?” Đây là những câu hỏi đơn sơ, và khi suy nghĩ về những câu hỏi này, tôi sẽ mau chóng biết được loại thần khí nào đã lèo lái ngày sống của tôi.
Điều này không có nghĩa rằng từng phần trong ngày sống của tôi cần được lấp đầy bằng những việc làm hiển hách. Có thể tôi đã dành thời gian trong ngày chỉ để làm việc nhà, hoặc làm vườn, hoặc thay dầu cho chiếc ô tô. Tôi sẽ không tự hỏi bản thân về mức độ to lớn hay hiển hách nơi những việc làm của tôi. Nhưng đúng hơn tôi sẽ hỏi bản thân rằng “Những việc làm này có làm cho đức tin, đức cậy và đức mến của mình lớn lên hơn không?” Ví dụ, nếu tôi dành thời gian trong ngày để làm việc nhà thì câu hỏi cần đặt ra là “Tại sao tôi làm việc nhà? Việc làm của tôi xuất phát từ tình yêu dành cho gia đình hay xuất phát từ việc tránh né một thứ gì khác mà tôi có nhiệm vụ hoàn thành trong ngày hôm nay?” Nếu tôi cảm thấy buồn cả ngày về sự đi xa của một người bạn thì tôi cần hỏi chính mình: “Nỗi buồn đó xuất phát từ sự quý mến của tôi dành cho người bạn hay xuất phát từ sự nuông chiều bản thân tôi trong đời sống?” Những chuyển động phía dưới những tư tưởng, cảm xúc hay hành động sẽ tỏ lộ loại thần khí đang khuấy động tôi ngày hôm nay.
Việc tách rời và nhìn ngắm ba nhân đức (đức tin, đức cậy và đức mến) một cách riêng lẻ đôi khi lại trở nên quan trọng.
+ Đức tin: Những hành động của tôi ngày hôm nay có làm cho tôi tin tưởng hơn vào Thiên Chúa, vào Giáo Hội, vào dân thánh của Người trong đời sống của tôi hay ngược lại chúng dẫn tôi đến những sự nghi ngờ làm tê liệt và không sinh ích cho đức tin của tôi?
+ Đức cậy: Những cảm xúc mà tôi đã và đang trải qua có dẫn tôi đến một sự lạc quan hơn về tương lai và một sự tin tưởng sâu hơn vào sự quan phòng của Thiên Chúa, hay ngược lại dẫn tôi đến sự tuyệt vọng và quên rằng Thiên Chúa vẫn luôn chăm sóc tôi trong mọi hoàn cảnh?
+ Đức mến: Những điều xâm chiếm tư tưởng của tôi ngày hôm nay có thực sự làm tôi yêu mến tha nhân hơn không, hay ngược lại dẫn tôi đến thái độ cách ly, giấu giếm, tiêu cực hoặc gây hấn?
Chuyển ngữ: Tấn Tài, SJ.
[1] Xét mình: Là một sự phản tỉnh nhanh hằng ngày về các thần khí đã khuấy động các tư tưởng, cảm xúc và hành vi của tôi trong ngày.
