Một mặt, không ai “lên” thiên đang được, nếu không “kiếm được đôi cánh của mình”, có thể nói như thế. Lạc giáo Pêlagiô đã bị thánh Augustinô và Giáo hội kết án vào thế kỷ thứ năm. Về cơ bản, lạc giáo đó dạy rằng không có tội nguyên tổ; do đó nhân loại không cần được cứu độ hay cứu chuộc, và ai cũng có thể xứng đáng được lên thiên đàng nhờ những cố gắng và thành quả của riêng họ.
Thánh Augustinô chống lại sai lầm này một cách kịch liệt, và giáo huấn của ngài đã trở thành giáo huấn chính thức của Giáo Hội Công Giáo. Thánh nhân khẳng định rằng tội của A-đam và Ê-va (nguyên tội) trên thực tế được truyền cho mọi người cả nam và nữ qua bản tính con người. Chỉ có ân sủng thiêng liêng của Thiên Chúa (mà ngài gọi là thánh sủng (sanctifying grace) hay thường sủng (habitual grace)) mới có thể công chính hóa một người bằng cách xóa bỏ tội nguyên tổ và cho họ có khả năng nhận được nhiều ân sủng thiêng liêng hơn. Thánh sủng chỉ có được nhờ bí tích Rửa Tội (dù bằng nước, bằng máu hay bằng ước muốn) và làm cho chúng ta trở nên con cái Thiên Chúa.
Thiên đàng không phải là một phần thưởng (a reward) mà là một quà tặng (a gift) của Thiên Chúa. Thiên Chúa không mắc nợ chúng ta phần thưởng thiên đàng; Chúng ta không xứng đáng, cũng như không thể đạt được thiên đàng. Vì tình yêu nhưng không, Thiên Chúa ban tặng thiên đàng cho chúng ta, và nhờ ân sủng thiêng liêng của Ngài, chúng ta có thể chấp nhận quà tặng này; hoặc vì ý chí tự do, chúng ta cũng có thể từ chối nó. Thánh Augustinô bác bỏ tuyên bố của Pêlagiô rằng một người có thể lập công hoặc tìm được đường lên thiên đàng. Ngược lại, ngài cho rằng không có ân sủng thiêng liêng, con người không thể làm điều tốt được. Hiện sủng (actual grace) là ân sủng thiêng liêng được ban sau khi nhận được thánh sủng của bí tích Rửa Tội. Hiện sủng tăng sức và cho phép chúng ta làm những việc tốt và làm cho những việc đó phát sinh hiệu quả. Thánh Augustinô không phủ nhận sự cần thiết của việc làm (Luther cũng vậy), nhưng ngài phủ nhận rằng chỉ việc làm (như Pelagius tán thành) có thể cứu độ người ta.
Những ai tin tưởng và thường xuyên thực hành đức tin của mình thì có thể tin vào quà tặng của ơn cứu độ, nhưng không bao giờ coi đó là điều hiển nhiên. Giáo lý Công Giáo dạy rằng Kitô hữu không bao giờ là một khán giả (a spectator) nhưng luôn là một tham dự viên (a participant). Chúa Giêsu truyền cho chúng ta phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo Ngài (Mt 16:24). Nếu mỗi người chúng ta theo Ngài đến đồi Can-vê bằng cách vác thập giá mình, và cùng chịu mai táng với Ngài, thì chúng ta cũng sẽ được cùng sống lại với Ngài và được cùng Ngài lên thiên đàng. Không phải vì chúng ta đạt được thiên đàng, nhưng bởi vì ân sủng của Thiên Chúa đang hoạt động trong chúng ta.
Chuyển ngữ: Nhóm Majorica, Học viện Dòng Tên
Nguồn: Rev. John Trigilio JR., Ph.D., and Rev. Kenneth D. Brighenti, Ph.D.,
The Catholicism Answer Book- The 300 Most Frequently Asked Question,
(Naperville, Illinois: Sourcebooks, Inc., 2007), 174.
