Dẫn nhập
Trong xã hội thời nay, dường như con người đang đứng trước nguy cơ bị xóa nhòa căn tính.
Những đổi thay và khủng hoảng toàn cầu từ đại dịch covid, chiến tranh Nga – Ukraina… làm bật
lên tình trạng hiện hữu của con người. Đó là một tình trạng hiện hữu đầy bất an, dễ bị tổn
thương. Trong bối cảnh ấy, con người vẫn đi tìm “một bóng hình ẩn chìm nơi bản ngã.” Có lẽ
cũng trong một bối cảnh tương tự, Paul Ricoeur đã chiêm nghiệm cuộc sống và mời gọi con
người khám phá, xác định căn tính cá nhân (personal identity) của mình. Khi nói về căn tính,
điều quan trọng là phải xem xét yếu tố thuật chuyện (narrative) và căn tính thuật chuyện
(narrative identity), vì chúng giúp cấu tạo và tái tạo bản ngã. Ricoeur cho rằng, cái ego của
Descartes là một cái tôi trôi nổi tự do và đã đánh mất điểm neo đậu. Vì thế, căn tính thuật chuyện
là neo giữ vị trí của một người trên thế giới và giúp bản ngã xác định tương quan với tha thể.
Như thế, bài viết trình bày khải nghĩa luận cái ngã, như phông nền, để từ đó triển khai hai vấn đề
thuật chuyện và căn tính thuật chuyện giúp hiểu về bản ngã dưới hai khía cạnh: Xây dựng bản
ngã qua căn tính thuật chuyện, và Tái tạo bản ngã qua tha thể.
Từ khóa: Hữu thể học, khải nghĩa, bản ngã, căn tính, Ricoeur.
