(Hình ảnh từ Internet)
1. Lời Chúa
1Đức Khôn Ngoan đã xây cất nhà mình,
dựng lên bảy cây cột,
2hạ thú vật, pha chế rượu, dọn bàn ăn
3và sai các nữ tỳ ra đi.
Đức Khôn Ngoan còn lên các nơi cao trong thành phố
và kêu gọi:
4“Hỡi người ngây thơ, hãy lại đây!”
Với người ngu si, Đức Khôn Ngoan bảo:
5“Hãy đến mà ăn bánh của ta và uống rượu do ta pha chế!
6Đừng ngây thơ khờ dại nữa, và các con sẽ được sống;
hãy bước đi trên con đường hiểu biết.” (Cn 9,1-6)
2. Tìm hiểu Cn 9,1-6
Bài đọc này được trích từ chương 9 của sách Châm ngôn, nói về hai bàn tiệc: một của Đức Khôn ngoan và một của Mụ Khờ Dại. Cả hai bàn tiệc được dọn sẵn để khoản đãi những khách mời bất kỳ. Khách mời đó là chính chúng ta và quyền chọn lựa đến dự bữa tiệc nào cũng tùy thuộc vào lựa chọn mỗi người. Tuy nhiên, không phải bữa tiệc nào cũng đưa đến niềm vui và bình an cho những thực khách. Ở đây, bữa tiệc của Đức Khôn Ngoan thì đưa đến sự sống, hạnh phúc; còn bữa tiệc của Mụ Khờ Dại thì dẫn tới cái chết, đau khổ. Nội dung của bài đọc mô tả bữa tiệc của Đức Khôn ngoan.
Trong chương 9, hai bữa tiệc chỉ dừng lại ở sự mời gọi của Đức Khôn Ngoan và Mụ Khờ Dại. Phần quyết định chọn dự bàn tiệc nào là thuộc về lựa chọn của mỗi người chúng ta. Bàn tiệc nào cũng có thể làm tâm hồn chúng ta vui thích; nhưng chỉ khác biệt một điều là hệ quả khác nhau từ những niềm vui ấy mà thôi. Chọn lựa kiểu vui nào là tùy thuộc vào sự suy xét của mỗi thực khách.
Với bàn tiệc của Khôn Ngoan, chúng ta có thể nhận ra rằng Đức Ki-tô, dưới dáng dấp của Sự Khôn Ngoan, mời gọi chúng ta đến với bàn tiệc giáo huấn về sự hiểu biết sâu xa, đích thực, để kết hiệp với Ngài và tận hưởng niềm vui sự sống (x. Is 55,1-3; Am 8,11). Đối nghịch lại với bàn tiệc của Đức Khôn Ngoan, bàn tiệc của Mụ Khờ Dại ở những câu sau của bài đọc này, với dáng dấp đầy hấp dẫn, quyến rũ nhưng chỉ dành cho những ai ngây thơ một cách dại dột, tìm kiếm niềm vui mau qua để rồi ném mình vào cái chết. Một điều rõ ràng, Đức Khôn Ngoan trước đó đã vạch ra cho mỗi người thấy hai con đường khác biệt, giữa lối của người hiền đức và nẻo của kẻ ác nhân (x. Cn 4,10-27). Do vậy mà những ai thấy mà không cố gắng bước đi trên đường khôn ngoan thì thật là những kẻ khờ khạo, mu muội.
Ngôi nhà của Đức Khôn Ngoan được mô tả như một cung điện lộng lẫy để sẵn sàng đón tiếp bất cứ ai ngây thơ, và ngay cả mọi kẻ ngu si nhưng có lòng thành muốn nhận lời mời đến dự tiệc. Lời mời ấy như vang vọng, không phải mời lơi một lần cho qua, nhưng lặp lại những lời Đức Khôn Ngoan đã nói trước đó (x. Cn1,20-21; 8,1-5) dành cho những ai ngây thơ. Đồ ăn và thức uống của bàn tiệc chính là biểu trưng cho những lời giáo huấn về con đường dẫn tới sự sống của Đức Khôn Ngoan. Có thể chúng ta sẽ thắc mắc rằng tại sao ở câu 2, tác giả nói gia nhân hạ sát thú vật làm của ăn và pha chế rượu làm của uống mà ở câu 5, bàn tiệc lại là bánh mì và rượu. Thực ra, từ “bánh” được dịch ở đây có nguyên ngữ là ~x,l, (lechem), có thể hiểu là thức ăn nói chung mà thôi.
Dù sao đi nữa, một điều không thể phủ nhận là bàn tiệc của Mụ Khờ Dại khác hẳn với bàn tiệc của Đức Khôn Ngoan vừa mô tả bên trên. Nếu chúng ta đọc thêm những câu tiếp theo (x. Cn 9,7-16) sẽ thấy rõ hơn. Mụ Khờ dại thì ầm ĩ, tức giận, lôi kéo thực khách dại dột của mình bằng những ngôn từ xảo trá, điêu ngoa và đầy mánh lới mưu thâm. Bữa tiệc của mụ ả chỉ có bánh mì và nước lã. Con đường mà mụ ta dẫn đi là đường tối tăm của cái chết (x. Cn 2,18-19; 5,5-6; 7,27).
Trong cuộc đời chúng ta, mỗi giây phút sống lại đòi buộc chúng ta thực hiện một lựa chọn giữa điều tốt theo thánh ý Chúa và điều xấu, tội lỗi. Chúng ta vẫn được mời gọi chọn điều tốt đẹp để sống bình an. Chúa vẫn ở đó, chờ đợi chúng ta đến với bàn tiệc sự sống, niềm vui của Ngài. Mình và Máu Thánh Chúa Ki-tô là Bánh Hằng Sống, Rượu Trường Sinh trong Bàn Tiệc Nước Trời mà Thiên Chúa, vì yêu thương, đã dọn sẵn và tha thiết mời gọi chúng ta đến dự (x. Ga 3,16; 6,33-35.51-58). Tuy nhiên, việc đến dự bàn tiệc ấy hay không lại là lựa chọn tự do của mỗi chúng ta.
Giuse Tuân. Vũ Chí Thành SJ
Tham khảo
1. John Barton and John Muddiman, The Oxford Bible Commentary, Oxford University Press, 2001, tr.411-412.
2. CGKPV, Kinh Thánh – ấn bản 2011, Nxb. Tôn Giáo, 2011, tr.1296.
3. https://www.biblestudytools.com/commentaries/matthew-henry-complete/proverbs/9.html
